Solunumun Sağlanması

Solunumun Durması

Solunum birçok sebepten dolayı sorunlu bir hal alabilir. Solunum durması en çok göğüs hareketlerinin olmamasından anlaşılır. Bak – dinle – hisset yöntemi solunum düzeyinin anlaşılması için kullanılabilecek en iyi yöntemdir.

Solunum Düzeyinin Kontrolü

Bak: Göğüs hareketlerine veya ağız – burun bölgesine bir cam, ayna türü bir nesnenin konularak bakılması

Dinle: İlk yardımcının kulağını kazazedenin ağız – burun bölgesine yaklaştırarak soluk sesini dinler

Hisset: Ağız veya burun kanalından havanın gelip gelmediğinin tersi veya yanağımızla hissedilmeye çalışılır. Ayna veya cam yöntemi de kullanılır.

Boğulmalar ve Solunum Daralması

Birçok sebepten olabilir. Çoğunlukla boğaza bir şeyin kaçması söz konusu olduğunda ortaya çıkan tablo solunum daralmasıdır. Zehirlenmeler, kanamalar, kalp krizleri

Boğazdaki Yabancı Cismin Çıkarılması

1. İlk yardımcı kazazedenin arkasına geçer koltuk altından soktuğu ellerini göbekten 5 cm yukarıda birleştirir. Sağ el ile sol yumruk tutulur ve kendine doğru sertçe 4-5 kez arka arkaya bastırır. (Helmich manevrası)
2. İlk yardımcı soluk yolu tıkanmış olan çocuk veya bebeği oturarak karın bölgesi üst bacaklarının üzerine gelecek şekilde yüz üstü yatırır ve kürek kemiğinin ortasına orta şiddette darbelerle 4-5 kez vurur.
3. Çocuk veya bebeklerde ayak bileklerinden tutulup baş aşağı sallayarak da sırt bölgesine hafif bir şekilde vurularak basınç oluşturulup nefes vermesi sağlanır.
4. Özellikle yetişkin insanlarda soluk yolunda tıkanıklık sonucu bayılma meydana gelmiş ve kazasede yatar durumdaysa sırt üstü çevrilir, göbeğin 5 cm üst tarafına yukarıya doğru basınç uygulanır.
5. Baygın veya yatar durumda olan kazazede yan yatırılarak kürek kemiğinin ortasına 4-5 kez vurulur.
6. Cisim gözle görülüyorsa parmakla çıkarılır.

Yan yatış pozisyonu: Soluk yolunun açık kalmasını sağlayan temel yatış pozisyonudur.

Solunum Durmalarında Suni Solunum Uygulamaları

Solunum durması meydana gelmiş ve nabız atımı varsa (kalp çalışıyor) bu tür bir kazazedeye yaralanma şekline göre etkili olabilecek bir suni solunum yöntemi uygulanmalıdır. Solunum durduktan 4 – 6 dakika sornasında ölüm meydana gelebilir. Bu nedenle zaman kaybetmeden suni solunum uygulamasına başlanmalıdır. Yaygın olarak kullanılan suni solunum yöntemleri şunlardır:

Ağızdan Ağıza Suni Solunum Yöntemi

En etkili suni solunum yöntemidir.

• Ağızdan ağıza suni solunum uygulayabilmek için kazazede sırt üstü yatırılır.
• Ağız boşluğu kontrol edilerek takma diş, yabancı cisim varsa çıkarılır ve dil öne çekilir.
• Soluk yolunun açılması için çene göğüsten uzaklaştırılır.
• Burun kemiğinin bittiği bölgedeki burun kapakları baş ve işaret parmağı kullanılarak kapatılır.
• İlk yardımcı derin bir nefes aldıktan sonra yaralının ağzından akciğerlerine hava üfler ve göğsün şişmesini kontrol eder.
• Verilen hava göğsü şişiriyorsa işlemi tekrar ederek sürdürür. Göğüste şişme meydana gelmiyorsa başlangıçtaki işlemleri tekrar eder.
• Suni solunum uygulaması yetişkin bir insanda kalp çalışırken dakikada 15-20 kez olacak şekilde kazazede kendi solunumaya başlayıncaya kadar sürdürülür.
• Kendi kendine solumaya başlayan kazazedenin soluk yolunun açık kalması için yan yatırılır.

Ağızdan Buruna Suni Solunum Yöntemi

Kazazedenin ağız iç bölgesinde kanama varsa veya dil geriye doğru toplanıyorsa bu yöntem uygulanır.

• Bu kez el çenede olacak şkeilde ağız kapatılır. ve burundan hava verilir. Diğer aşamaları ağızdan ağıza suni solunum yönteminde olduğu gibidir.

Maske ile Suni Solunum

Maske ilk yardım çantasında olması gereken temel ilk yardım gereçlerindendir. Kazazede ile teması önlediğinden tercih edilebilecek bir yöntemdir.

• Kazazede sırt üstü yatırılır, baş bölgesine geçilir, maske ağız ve burun bölgesini kapatacak ve kenarlarından hava kalmayacak şekile yüze yerleştirilir. Yine dakikada ortalama 15 – 20 kez maskenin deliğinden hava verilerek kazazedenin kendi kendine soluması sağlanır.
• Bebeklerde ağız ve burun birlikte ağız içine alınarak suni solunum uygulandığından maske kullanılabilir. Bebeklerde daha sık aralıklarla ama daha az hava verilerek suni solunum yapılır.

Holger – Nielsen (Sırttan Bastırma)

Ağız burun bölgesinde kanamalı şekilde yara varsa ağızdan ve burundan suni solunum yapmak sakınca oluşturuduğundan Holger – Nielsen yöntemi uygulanmalıdır.

• Kazazede yüzüstü yatırılır, başı yana çevrilir, kollar dirsekten bükülerek başın altında birleştirilir.
• İlk yardımcı baş bölgesinde bir dizi yerde bir dizi kalkık olacak şekilde durur.
• Ellerin topuğunu kürek kemiklerinin orta yerine yerleştirip aşağıya doğru 1 – 2 cm derinlik oluşturacak şekilde 1 – 2 kez basınç uygular. Böylece kazazedenin akciğerlerindeki havayı dışarı çıkarmış ve dolayısıyla nefes vermesi sağlanmış olacaktır. (Yetişkinlerde dakikada 15-20, bebeklerde 20-25 kez olmak üzere)
• Sonra kazazedenin üst kollarından tutarak öne doğru 1 – 2 kez çekip bırakarak göğüz boşluğunu genişletmiş olduğundan nefes almasını sağlar.
• Omurga ve göğüz yarası olan kazazedelerde bu yöntem uygulanmaz.
• Solunum normale döndüğünde kazazede yan yatış pozisyonuna alınır.

Silvester Yöntemi (Göğüsten Bastırma)

Göğüs veya karın bölgesinde açık veya kapalı yarası olan kazazedeye uygulanır. Bir başka ifadeyle yüz üstü yatamayacak durumda olan yaralılara uygulanır.

• Kazazede sırt üstü yatırılır.
• Yastık türü bir malzemeyle sırtı desteklenir, baş yana çevrilir.
• İlk yardımcı kazazedenin baş bölgesinde iki dizi yerde olacak şekilde çöker.
• Kolları göğüs bölgesinde birleştirip 1 – 2 cm derinlik kazandıracak şekilde 1 – 2 defa aşağıya doğru bastırıp bırakır.
• Sonra kolları geriye doğru çekerek dirsekleri aşağı doğru bastırıp akciğerlerin genişlemesini sağlar. Bu hareketler ritmik olarak dakikada 15 – 20 kez tekrar edilir. Her iki hareket de 5 saniyede tamamlanır.

Airway (Hava Yolu Hortumu) Uygulaması

Kazazedenin soluk yolunun tıkanmasını önlemek önemlidir. Bu durumda en çok başvurulan pozisyonlardan birisi sabit yan yatış pozisyonudur. Sabit yan yatış pozisyonunda kazazedenin bilinci yerinde değilse hava (soluk) yolu yortumu uygulanır. Böylelikle dilin geriye gidip soluk yolunu tıkaması (airway) önlenir.

Kalp Masajı

Kalp Durmasının Sonuçları ve Önemi

Kalp dolaşım sisteminin merkezidir. Yetişkin bir insanın kalbi istirahat halindeyken, yani dinlenirken, dakikada 60 – 100 defa arası kasılıp gevşeyerek vücuda kan pompalar. Bebeklerde kalbin atım ritmi 100 – 140 seviyelerinde gerçekleşir.

• Kalp bu atım ritimleriyle çalışırken vücudun beslenmesini sağlar. Aynı zamanda atık maddelerin vücuttan toplanıp atılmasına yardımcı olur.
• Kalp durduğu zaman vücuttaki kan dolaşımı da durmuş olacak ve vücut beslenemeyecek doku ve hücreler görevlerini yerine getiremeyecektir. Erken müdahale yapılmaz ise ölüm meydana gelecektir.

Kalp Durmasında Belirtiler

• Nabız hissedilmez. (Yatan bir hastada nabız en kolay boyundan alınır.)
• Refleksler kaybolur.
• Vücut soğur.
• Kalp sesi duyulmaz.
• Göz bebekleri büyür.
• Bilinç kaybolur.
• Deri kül rengine döner, morarır.
• Çoğunlukla solunum da durmuştur.

Kalp Masajı Tekniği

Kalp masajının etkili olabilmesi için kalbin durmasından sonraki ilk 5 dakika içerinde masaja başlanmış olmalıdır. Beş dakikadan sonraki sürelerde yapılankalp masajları çoğunlukla etkili olmamaktadır.

• Çalışan kalbe masaj yapılmaz.
• Kalp masajı yapmak için kalbin durmuş olduğundan emin olmalıyız. (Nabız kontrol edilir.)
• Kalp masajı uygulaması ile organlara kanın gitmesini sağlamış oluyoruz.

Kalp Masajı Uygulaması

• Kazazede düz ve sert bir zemine sırt üstü yatırılır.
• İlk yardımcı kazazedenin yan tarafında diz üstü durur.
• Kalp masajı göğüs kemiğinin 1/3’lük alt bölgesine uygulanacağından ilk yardımcı dirseklerini kırmadan, omuzlardan kuvvet bindirmek üzere elinin topuğunu göğüs kemiğinin 1/3’lük göğüs bölgesine yerleştirir, diğer elini de öbür elin üzerine koyarak parmaklar vücuda değmeyecek şekilde aşağı doğru 5 – 7 cm (yetişkinlerde) bastırıp bırakır. Bu işlem dakikada 60 – 80 kez tekrar edilir.
• Çocuklarda 100 – 120 kez arası (2 – 4 cm)
• Bebeklerde 100 – 140 kez arası olacak şekilde parmakla basınç uygulanır. Bebeklerde bu basınç 1 – 3 cm arası olmalıdır.
• Kalp masajı en fazla 5 dakika sürdürülür.

Kalp Masajı ve Suni Solunumun Birlikte Uygulanması

Kazazedenin hem kalbi hem de solunumu durmuş ise ilk yardımcı sayısına göre şu şekilde uygulama yapılır:

İlk yardımcı tek kişi ise 2 suni solunum 30 kalp masajı, ilk yardımcı iki kişiyse de 2 suni solunum 30 kalp masajı uygulanır. Daha önceki müfredatta iki kişiden oluşan yardımcıların uygulayacağı oranlar 1 suni solunuma 5 kalp masajı şeklindeydi.