Trafik Kazaları ve İlk Yardımın Önemi

Hastalık ve kaza durumunda insanların çoğunlukla sağlık bütünlüğü bozulmakta, ileri durumlarda da insan yaşamı tehlikeye girmektedir. Bahsedilen tehlikenin ortaya çıkacağı zamanı ve yeri önceden kestirmek veya bilmek mümkün değildir. Aniden oluşabilecek bu tür durumlara karşı hazırlıklı olmak çağdaş bir zorunluluktur.

Bu anlamda ülkemizdeki karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlamak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek amacıyla yürürlülüğe sokulan 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu sürücülere ilk yardım bilmeyi zorunlu kılmıştır. Dolayısıyla sürücü gördüğü trafik kazasına müdahele etmek zorundadır. Gördüğü trafik kazasına müdahale etmeyen sürücüye para ve puan cezası uygulanır.

Bir trafik kazasında meydana gelen ölümlerin %10’u kazadan sonraki ilk 5 dakikada, ölümlerin %50’si ise kazadan sonraki ilk yarım saatte oluşmaktadır. Bu temel bilgiden hareketle kazadan sonraki ilk 5 dakika veya ilk yarım saat içinde yapılacak müdahaleler önem kazanmaktadır. Kazanın meydana geleceği yeri önceden kestirmek mümkün olmadığından, özellikle de trafik kazalarına ilk müdahale edenlerin de çoğunlukla sürücüler olduğu göz önüne alındığında sürücüler için ilk yardım eğitimi önem kazanmaktadır.

Genel Olarak Kazalar ve Trafik Kazaları

Kazanın Tanımı

Ani olarak meydana gelen, önceden tahmin edilemeyen, önlem alındığında çoğunlukla önlenebilen, ölüm, yaralanma veya maddi hasarla sonuçlanan olaya kaza denir.

İş kazaları, ev kazaları, trafik kazaları, okul kazaları, spor kazaları, tren kazaları, uçak kazaları gibi kaza türlerine örnek vermek mümkündür.

Felaket

Çoğunlukla insanları ve çevreyi olumsuz yönte etkileyen, kasıt veya kusura dayanmayan, büyük hasarlara yol açan, doğal olaylara felaket denir.

Deprem, sel, afet, geniş alanlı yangınlar, tsunami gibi örnekler ilk akla gelenlerdir.

Kazayla Felaket Arasındaki Farklar

• Kazalara daha çok insanlar neden olur. Felaketlere ise doğal olaylar neden olur.
• Felaketlerde kazalara göre daha çok kayıp meydana gelir.

Trafik Kazası Tanımı

Karayolu üzerinde hareket halinde en az bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma veya maddi hasarla sonuçlanan olaya trafik kazası denir.

Trafik Kazalarının Sebepleri

Genel olarak kazalara sebebiyet veren üç ana faktör vardır. Bunlar insan (%95-98), araç (%2-4) ve çevre-iklim koşullarıdır (%1-3).

Ülkemizde her yıl ortalama 600- 700 bin arası trafik kazası meydana gelmekte ve bu kazaların sonucunda 5 – 10 bin insanımız yaşamını yitirmekte ve 100 binlerce insanımız da yaralanmaktadır. Bütün bunların sonucunda ülke ekonomisi milyar dolarlarla ifade edilen oranlarda zarara uğramaktadır. Önlem alınmazsa, ilerleyen yıllarda kara yoluna binen yük oranının daha da artacağı düşünülürse meydana gelecek olan trafik kazası sayısı milyonlarla açıklanmaya başlanacaktır. Trafik kazalarını azaltmak için ciddi stratejik planlamalar yapmak gerekmektedir. Örneğin; toplu taşıma sistemleri, özellikle raylı sistemler, ekonomik, konforlu, güvenilir ve kolay ulaşılabilir şekilde arttırılmalıdır.

Sonuçta kazalar kaçınılmazdır. Ama birtakım önlemlerle kazaları azaltmak mümkündür. Yapılan araştırmalarda kazaların temel sebebi olan insan faktörüyle ilgili olarak şu bulgular elde edilmiştir:

• Yayaların şehiriçi trafikte bir kazaya sebep olma oranı şehir dışına göre daha fazladır.
• Yayalara çarpma şeklinde meydana gelen trafik kazalarında en çok etkilenen yaya grupları çocuk ve yaşlılardır.
• Sürücüler şehirdışı trafikte daha çok kaza yaparlar. Bunun temel nedeni aşırı hızdır.

İlk Yardımın Tanımı

Ani olarak hastalanmış veya kazaya uğramış olan kimseye tıbbi tedavisi yapılıncaya kadar anında, olay yerinde ve çevre imkânları kullanılarak yapılan geçici müdaheleye ilk yardım denir.

İlk yardımın amacı hayat kurtarmak; ilkeleri teşhis, tedavi ve taşıma; öncelikli hedefleri solunumun sağlanması, şoka karşı önlem alınması ve kanamanın durdurulmasıdır.

Örneğin; herhangi bir kazada birden fazla yaralı varsa öncelikli olarak soluk alamayan veya kendinden geçen (şok) veya kanaması olandan başlamak ilk yardım uygulamaları açısından önemlidir.

İlk Yardımın Aşamaları

• Kaza yeri trafik güvenlik önlemleri alınır. İlk yardımcı ilk önce kendi aracın güvenli bir şekilde park eder ve kaza yerini en az 150 metre uzaktan fark edilecek şekilde işaretler.
• Kaza yeri zararsızlaştırılır. Kaza yapan araç(lar)ın kontağı kapatılır; akü kutup başları sökülür; araç sabitlenir.
• İlk yardıma uygun ortam oluşturulur.
• Yaralılar uygun yöntemlerle araçtan çıkarılarak yaşam bulguları kontrol edilir. Gerekli ilk yardım uygulamaları yapılır.
• Haberleşme sağlanır. Diğer bir değişle 112 Hızır Acil aranır. Telefonda ilgili operatöre kısa ve öz olarak kendi adımızı ve soyadımızı, kazanın adresini, kazada kaç yaralı olduğunu bildiririz. Hızır acil operatörü telefonu kapatmadan bizim de telefonu kapatmamamız gereklidir.

İlk Yardımcının Özellikleri

• Yaralının veya yaranın durumunu iyi değerlendirmeli.
• Soğukkanlı ve sakin davranmalı.
• Güven vermeli.
• Kendi güvenliğini tehlikeye sokmamalı.
• Bildiği kadarını yapmalı.
• Empati geliştirmeli (kendini yaralının yerine koymalı)